Hormooncrèmes en zalven zijn onmisbaar bij de behandeling van huidziekten zoals eczeem en psoriasis, maar misverstanden en horrorverhalen zorgen nog vaak voor onnodige terughoudendheid. In dit artikel zetten we het voor je op een rijtje.
1. Een mening versus wetenschappelijk onderbouwd advies.
Op internet zijn veel adviezen en verhalen over hormooncrèmes en zalven te lezen. Hormooncrèmes en zalven worden al meer dan 50 jaar gebruikt. Je zou dus kunnen zeggen dat we voldoende tijd hebben gehad om alle domme dingen te doen en te laten. Helaas blijven er horror verhalen over de hormooncrèmes en zalven bestaan.
Tijd dus om voor onze patiënten en cliënten de cirkel te doorbreken met goed onderbouwde informatie!
De horror verhalen over de hormooncrèmes en zalven stammen uit het verleden. Het is heel lastig om als leek de juiste verhalen op internet te lezen en het kaf van het koren te scheiden. Wetenschappelijke publicaties zijn nu immers niet going to Greek islands de makkelijkste literatuur. Het is heel lastig om de resultaten te interpreteren en de zwaarte van tijdschriften en auteurs goed te wegen.
Ik hou zelf altijd als vuistregel aan: een uiting van een leek is een mening, van een expert een medisch advies. Meningen, en niet adviezen, zien we vaak terugkomen in de uitlatingen van commerciële partijen. Het is prettiger om mensen met een huidaandoening een fijner verhaal voor te houden. Helaas zien we ook dat mensen zonder Spotify promotion dermatologische opleiding de verhalen over hormooncrèmes in scholingen doorgeven.
Aan jou de keuze of je voor een menig of een onderbouwd medisch advies gaat.
Hormooncrèmes en zalven (cursus)
2. Wat zijn hormooncrèmes en zalven?
Veel mensen zijn in eerste instantie huiverig om hormooncrèmes en zalven te gebruiken. Het gebruik van hormooncrèmes en zalven is niet meer weg te denken uit de behandeling van eczeem en psoriasis. Door het gebruik hiervan is de kwaliteit van leven sterk verbeterd. Bij een onvoldoende behandeld eczeem en psoriasis wordt de huid beschadigd. De huidziekte geeft zoveel hinder dat dit grote invloed heeft op de kwaliteit van het leven.
Dermatocorticosteroïden of hormooncrèmes/zalven zijn geneesmiddelen voor de huid die het ontstekingsproces in de huid onderdrukken. Hierdoor bestrijden ze de verschijnselen van de huidziekte. Een dermatocorticosteroïd is afgeleid is van het lichaamseigen hormoon cortisol. Cortisol is een hormoon dat in de bijnieren wordt aangemaakt. Corticosteroïden worden afgebroken door het lichaam waardoor de werking tijdelijk is.
3. Bijwerkingen ontstaan alleen bij langdurig gebruik van hoge klasse dermatocorticosteroïden.
Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat bij het juiste gebruik van dermatocorticosteroïden, er geen of hooguit tijdelijke bijwerkingen kunnen ontstaan.
Dermatocorticosteroïden zijn er in vier verschillende sterkten. De laagste klasse is de minst sterke en klasse 4 is het sterkst werkende dermatocorticosteroïd. De keuze van de klasse is afhankelijk van de plaats op het lichaam waar het dermatocorticosteroïd gesmeerd moet worden en van de leeftijd van de patiënt.
Dermatocorticosteroïden smeer je alleen op de plekken op het lichaam waar de huidziekte actief is. Het dermatocorticosteroïd moet je niet te dik en niet te dun smeren. De vingertop eenheid (VTE) is een maateenheid om de juiste hoeveelheid te bepalen. De vingertopeenheid (VTE) is de hoeveelheid zalf uit een standaard tube die in één lijn uitgeknepen precies op het laatste vingerkootje van de wijsvinger past. Dit is voldoende om eenmaal de oppervlakte van 2 volwassen handpalmen in te smeren.
Hormooncrèmes en zalven (cursus)
Het is beter om niet te wachten tot de huidziekte ernstig is om met een dermatocorticosteroïd te beginnen. Het is van belang gelijk in te grijpen bij de eerste tekenen en te smeren tot de klacht weg is. Hierdoor is de huidziekte sneller onder controle en wordt er op langere termijn minder dermatocorticosteroïd gebruikt.
Als de huidziekte actief is (rode jeukende huid) moet je 1 maal daags smeren op de plekken om de klachten te onderdrukken (opstartfase), daarna mag je afbouwen. (afbouwfase), en eventueel stoppen.
De kans op bijwerkingen neemt toe naarmate men meer smeert. Daarom is het belangrijk om bij verbetering minder vaak te gaan smeren.
4. Wat zijn de bekende bijwerkingen van dermatocorticosteroïden?
De bekende bijwerkingen zijn: verdunning van de huid, puistjes rond de mond, striae, bloeduitstortingen, witte plekken en haargroei. De meeste bijwerkingen ontstaan pas wanneer je een dermatocorticosteroïd – en dan vooral uit klasse 3 of 4 - zeer langdurig, bijvoorbeeld maandenlang 2 keer per dag op dezelfde plek smeert. Bij en normaal gebruik zal dit niet gebeuren.
Bij het veelvuldig gebruik van hoge klassen dermatocorticosteroïden op grote lichaamsoppervlakten bestaat er een kans dat er teveel van het dermatocorticosteroïd in het bloed komt. Dat kan leiden tot zogenoemde ‘systemische bijwerkingen’. Dit komt zeer zelden.
Als je start met het gebruik van hormooncrèmes en zalven is het belangrijk je goed voor te laten lichten. Een huidziekte moet goed behandeld worden. Als je arts je een hormooncrème voorschrijft is het belangrijk deze goed en voldoende te gebruiken. De kans dat je bijwerkingen krijgt, is heel klein. As je daarentegen te weinig gebruikt dan zal je veel klachten houden en je huid beschadigen.
De smeerinstructies zijn te vinden op: https://www.onlinedermatologie.nl/eczeem-2/eczeem-behandelingen/eczeem-dermatocorticosteroiden/.
