Schurft herkennen en behandelen

23 januari 2023

We gaan leren schurft te herkennen en te behandelen. Er zijn meerdere “vervelende” spreekwoorden met schurft erin, dat zegt al genoeg:

de schurft aan iets hebben (=iets erg vervelend vinden)
een schurftig paard vreest de roskam (=iemand die aan iets schuldig is, heeft liever niet dat datgeen onderzocht wordt, Een schurftig paard vreest de roskam. (=Wie wat op z`n geweten heeft, is bang voor het onderzoek)
een schurftig schaap steekt de hele kudde aan (=een slechte persoon in een groep, maakt de hele groep slecht)

Cursus schurft herkennen en behandelen

Maar wat is schurft nu precies?

Schurft is een besmettelijke huidaandoening die wordt veroorzaakt door een parasiet. Het geeft klachten van jeuk en huiduitslag en is te behandelen met een medicinale crème of met tabletten. De parasiet is een mijt, bekend als de Sarcoptes scabiei var. Hominis. Dit is een kleine parasiet die je niet met het blote oog kan waarnemen.

De scabiësmijt

Het vrouwtje graaft gangetjes in de huid. Ze lost de cellen van de huid op en gebruikt het opgeloste celmateriaal als voedsel. Ze graaft 0,5 tot 5 mm per dag. Een gangetje wordt maximaal 15 mm lang.

Een scabiësmijt in een gangetje in de huid

In het gangetje paren de mannelijke en de vrouwelijke mijten. Hierna sterft het mannetje. Gedurende de rest van haar leven legt zij aan het eind van het gangetje eitjes. Na 2 tot 7 dagen kruipt er een zespotige larve uit het ei die naar het huidoppervlak gaat en op de huid leeft. De larve maakt kleine gaatjes in haarfollikels of huidplooien om zich te voeden of te vervellen, waarna de larve overgaat in de achtpotige nymfefase. Na enkele vervellingen ontwikkelt het mannetje zich in ongeveer 9-10 dagen en het vrouwtje in 12-15 dagen tot een geslachtsrijpe mijt. De mijten graven vervolgens elders op de huid weer een nieuw gangetje en zo begint het hele proces weer opnieuw.

De reproductiecyclus van de scabiësmijt

De scabiës mijt overleeft alleen op de mens. De mijten gaan na ongeveer 72 uur dood als ze geen levend menselijk materiaal vinden. Nederland zit midden in een scabiës piek. Het aantal scabiës gevallen is al jaren aan het oplopen, vooral onder jongeren, in de leeftijdscategorie 15 tot 24 jaar.

De stijgende lijn in het aantal infecties door scabiës is goed te zien in deze grafiek van Nievel. https://www.rivm.nl/weblog/smeren-smeren-en-blijven-smeren

Hoe raak je besmet?

In principe kan iedereen scabiës krijgen. Er zijn verschillende manieren waarop je de infectie kan overdragen. Scabiës is overdraagbaar via direct huidcontact met iemand met een infectie. het is belangrijk om schurft te herkennen en te behandelen. De periode van huidcontact moet echter wel een wat langere periode zijn, langer dan 15 minuten. Iemand die geen klachten heeft, maar wel de mijten met zich meedraagt kan ook de infectie doorgeven. Ook het dragen van de kleding van iemand met een scabiës infectie of door te slapen op lakens die niet verschoond zijn is een mogelijke bron van besmetting.

Infectieroute via direct contact of besmette kleding en lakens

Meer over schurft

Wil je meer weten over dit onderwerp? Klik hieronder op de knop voor de cursus schurft. Deze is tijdelijk te koop voor 9.95 euro (i.p.v. 12,45). Inbegrepen is:

Video over scabiës (84 minuten)
De hand-out van de presentatie
Een e-boek over scabiës
Folders van het RIVM over scabiës
Derm@te-Logische zakboekkaartje over d scabiës
Na het slagen van de toets ontvang je een certificaat

Gegarandeerd topkwaliteit van huidopleiding.nl

Cursus schurft herkennen en behandelen

Wat zijn de klachten?

Bij de eerste infectie ontstaan de klachten meestal na 2 tot 6 weken
Als iemand later nog een tweede keer een infectie krijgt, dan kunnen klachten binnen een dag beginnen
Er ontstaan huidafwijkingen en jeuk
De huidafwijkingen zijn de typische gangetjes die gegraven zijn door de mijt
De kleine schilferende gangetjes zijn 1-1,5 cm groot

Huidafwijkingen onder de vorm van gangetjes en jeuk

Deze gangetjes zijn voornamelijk aanwezig aan de handen, tussen de vingers en aan de onderkant van de polsen.

Gangetjes aan de vingers

Gangetjes aan de voetzool

Gangetjes op de bil

Ze kunnen ook aanwezig zijn in de oksels, in de liezen, aan de voeten, tussen de tenen, aan de enkels, rond de tepels, op de penis en op de balzak. Bij volwassenen zijn er haast nooit afwijkingen in het gezicht of het behaarde hoofd. Bij heel jonge kinderen komt dat wel voor. Soms ontstaat een uitgebreide uitslag verspreid over de gehele huid, die kan lijken op eczeem.

Schurft herkennen en behandelen: hoe stelt de arts of verpleegkundige de diagnose?

Als er duidelijke gangetjes aan de handen aanwezig zijn en de klachten en de anamnese zijn duidelijk dan kan een arts meteen zien of het om scabiës gaat. Vooral ook wanneer er mensen in de omgeving met jeuk zijn. Het is echter niet altijd helemaal duidelijk of iemand echt scabiës heeft of dat de jeuk door een andere oorzaak aanwezig is. In dat geval is het nodig om een klein stukje huid met een gangetje af te schrapen en onder de microscoop te onderzoeken of de scabiësmijt of haar eieren te vinden.

Een scabiësmijt onder de microscoop

Een huidschilfertje kan ook opgestuurd worden voor PCR onderzoek. In het laboratorium kan in korte tijd onderzocht worden of er DNA van de scabiësmijt in het schilfertje aanwezig is.

Hoe moet je schurft herkennen en behandelen?

De behandeling van scabiës bestaat uit drie pijlers: smeren met crème (eventueel aangevuld met het slikken van tabletten), het grondig uitvoeren van de hygiëne maatregelen en het mee behandelen van de contactpersonen na grondig bron- en contactonderzoek. Omdat bij de behandeling veel mis kan gaan maakte het RIVM een actieplan. Het gaat ons helpen leren schurft te herkennen en te behandelen.

RIVM stappenplan: https://www.rivm.nl/documenten/stappenplan-behandeling-schurft

Cursus schurft herkennen en behandelen

Er is een duidelijk stappenplan ontwikkeld waarbij men Iedereen uit de contactgroep op dezelfde dag en hetzelfde tijdstip gaat behandelen. Daarnaast mogen de leden van de contactgroep tijdens de behandeling met niemand huid-op huid contact hebben. Het is absoluut noodzakelijk dat alle leden van een contactgroep een behandeling krijgen, ook wanneer ze zelf geen jeuk of uitslag van de huid hebben. Anders blijft onderlinge besmetting plaats vinden! Als de maatregelen nauwkeurig worden uitgevoerd dan zal de scabiës bijna altijd verdwenen zijn. We moeten schurft tijdig herkennen en behandelen.

https://lci.rivm.nl/scabies-behandeling

Iedereen uit de contactgroep moet de behandeling samen met de hygiëne maatregelen op dag 1 en dag 8 uitvoeren om de kans op een succesvolle behandeling zo groot mogelijk te maken. De crème moet je heel nauwkeurig insmeren. Lees ter illustratie ook onze blog over crèmes en zalven. Als dat goed gebeurt, dan is de besmette persoon binnen twaalf uur niet meer besmettelijk. Soms kiest men ook voor behandeling met tabletten. Meestal is tenslotte de jeuk binnen 3 dagen sterk verbeterd, maar het kan wel 3 tot 4 weken duren tot de afwijkingen aan de huid en de jeuk geheel verdwenen zijn.

https://lci.rivm.nl/scabies-behandeling

Methoden om schurft te herkennen en te behandelen

Het beddengoed moet voor de nacht en na de nacht van het smeren verschoond worden.
Het matras en het kussen moeten bovendien met de stofzuiger gezogen worden, verder hoeven ze niet te worden schoongemaakt.
De matrashoes en de kussensloop mogen pas in de avond weer aangedaan worden. Dekens moeten 72 uur worden gelucht voordat ze weer kunnen worden gebruikt.
Alle gedragen kleding en voorwerpen waarmee intensief huidcontact is geweest moeten of gewassen of gelucht worden.
Alle kleren die in de afgelopen 3 dagen gedragen zijn en voorwerpen waarmee contact is geweest moeten vervolgens worden gewassen op 60 graden.
Bij wassen op een temperatuur van boven de 50 graden worden de aanwezige mijten gedood.

Kledingstukken of voorwerpen die niet op deze temperatuur (of helemaal niet) mogen worden gewassen, moeten tenslotte ten minste 3 dagen in een afgesloten plastic zak worden bewaard of gelucht en kunnen daarna zo nodig worden gewassen.

Denk daarbij aan alles, dus ook het dekentje op de bank, pantoffels en jassen die in de gang hangen.

https://lci.rivm.nl/scabies-behandeling

Schurft is tegenwoordig moeilijker te bestrijden dan vroeger. Om de infectie te stoppen is het belangrijk om de groepen mensen die intensief contact met elkaar hebben tegelijk te behandeld. Bij brononderzoek is het immers vaak lastig om te ontdekken waar de scabiës opgelopen is. Enerzijds doordat door het schaamtegevoel mensen er niet open over zijn, en anderzijds omdat het 6 weken kan duren vooraleer er klachten na een besmetting ontstaan.

Meer over schurft herkennen en behandelen

Wil je meer weten over dit onderwerp? Klik hieronder op de knop voor de cursus schurft. Deze is tijdelijk te koop voor 9.95 euro (i.p.v. 12,45). Inbegrepen is: